Oproep bonden in Tweede Kamer: Kabinet, los het AOW-gat op!

Als het er echt om gaat is het in de Tweede Kamer een drukte van belang. Zo ook op woensdag 26 oktober, want toen vond de openbare hoorzitting plaats over het AOW-gat. Deze hoorzitting loopt zoals gebruikelijk vooruit op het Algemeen Overleg in de Tweede Kamer (woensdag 2 november a.s.) en is georganiseerd door CDA-Kamerlid Knops en SP-Kamerlid Van Dijk. Leden van de Vaste Kamercommissie voor Defensie gingen tijdens de hoorzitting de dialoog aan met vakbondsvoorszitters en enkele militairen en oud-burgermedewerkers die geraakt worden door het AOW-gat. Het was zo druk in de Tweede Kamer dat de vele belangstellenden ook elders moesten worden ondergebracht. Er waren opvallend veel Tweede Kamerleden op de been. Namens de AFMP, MARVER en FNV Overheid beet AFMP-voorzitter Anne-Marie Snels het spits af met een duidelijk verhaal over de ingrijpende gevolgen van het AOW-gat voor militairen en burgerpersoneel. Ze zette uiteen dat het om twee verschillende groepen gaat die beide een flinke inkomensterugval hebben.

Ernstige gevolgen voor militairen én burgers
Snels noemde voorbeelden van militairen en burgers vóórdat de voorlopige voorziening voor het AOW-gat inging. “Voor de militair gaat het pensioen verplicht in op 65. Hij/zij krijgt als hij 65 wordt nog geen AOW. Alleen dat pensioen is vaak niet genoeg om van te kunnen rondkomen. Wij hebben, zelfs mét de aanvullingsregeling, voorbeelden van een netto inkomensterugval van 500 euro per maand. Het bruto-pensioen van een voormalig sergeant bij de Marine is 844 euro. Voormalig Korporaals bij de Land- en de Luchtmacht krijgen een nóg lager bedrag.”

En de burger heeft, zodra de wachtgelduitkering stopt op 65 jaar, geen inkomen meer. Een burger met schaal 3 heeft een wachtgelduitkering van circa € 1.300 netto per maand. Betrokkenen kunnen hun pensioen naar voren halen, dat heeft als gevolg dat hun pensioen een stuk lager wordt. Een gemiddeld pensioen van 800 euro per maand (maar in een aantal functies een stuk lager), wordt door het naar voren halen van het pensioen nóg een stuk lager.

Defensie gaf verkeerde informatie
Fijntjes wees Snels de kamerleden erop dat de informatie die de Tweede Kamer eerder van Defensie had ontvangen niet juist is. “Er zijn veel hogere inkomens gepresenteerd dan mensen daadwerkelijk ontvangen.” Op verzoek van PvdA-Kamerlid Eijsink zullen de bonden de gegevens bundelen zodat er een duidelijk inzicht ontstaat in de inkomens terugvallen voor verschillende groepen.

Armoe troef
Toen Snels sprak over de situatie vóór de voorlopige voorziening trok ze een glasharde conclusie. “Veel defensiemedewerkers, militair én burgers, hadden een (gezins)inkomen (ver) onder het bijstandsniveau. De bijstand is immers 1.336,42 euro netto per maand. Juist die groep defensiepersoneel waarvoor wij nu juridische procedures voeren en die hier vertegenwoordigd zijn, heeft vaak een partner zonder inkomsten, vanwege het beroep is men vaak verhuisd, was men regelmatig op missie of oefening, waardoor de zorgtaken veelal bij de partner lagen. Het is armoe troef in veel gezinnen van militairen en burgers! De forse inkomensterugval was voor de bonden ook de reden om een voorlopige voorziening af te spreken.”

Vreemde uitzondering
Snels stelde de Tweede Kamerleden een indringende vraag. “Vindt u het niet bijzonder vreemd, dat waar uw Kamer bij de ophoging van de AOW leeftijd besloot om alle uitkeringen (zoals WW en WIA) door te laten lopen tot aan de nieuwe AOW leeftijd, dat militairen en burgers hiervan uitgezonderd worden? Zo worden defensiemedewerkers wel héél hard gestraft! Wat stelt de bijzondere positie van het defensiepersoneel dan nog voor?”

Standpunt bonden
Snels bracht het standpunt van de bonden naar voren: “De wachtgeld en de UGM uitkering moeten doorlopen tot aan de AOW-gerechtigde leeftijd. Aangezien beide uitkeringen inkomens vervangende uitkeringen zijn moeten deze aansluiten aan de AOW gerechtigde leeftijd. Helder is wat ons betreft ook dat de politiek aan zet is en dat de financiering niét uit de Personeelsbegroting of de Defensiebegroting kan plaatsvinden.”

Fiscale boete moet van tafel
Maar er is een alternatief. Snels: “Defensie betaalt ten onrechte een fiscale boete over de UGM, in 2016 is dat 174,8 miljoen. Daarbij verwijzen we naar de uitspraak van Minister Asscher vorig jaar in uw Kamer in beantwoording op Kamervragen die zijn gesteld door Paul Ulenbelt van de SP op 28 januari 2015. De UGM is geen vroegpensioenregeling, maar een bijzondere alleen voor militairen geldende voorziening. Asscher zei letterlijk: 'de UGM is geen voorziening die vergelijkbaar is met de VUT of de FPU omdat er geen sprake is van vervroegde vrijwillige uittreding. Zowel de vrijwilligheid als de vervroegde uittreding zijn nadrukkelijk niet aan de orde.'"

Snels vervolgde: “Neem als Kamer nu uw verantwoordelijkheid en zorg ervoor dat die fiscale boete over de UGM nu eindelijk van tafel gaat en toegevoegd wordt aan het P-budget van Defensie. Dan kan er – samen met de bonden- een daadwerkelijke stap worden gezet in het oplossen van de talloze personele problemen.” Ze drong bij de politici indringend aan op een oplossing. “Er is eerder in de Tweede Kamer over het AOW gat voor militairen gesproken. Tot nu toe zonder resultaat. Wij verzoeken de Tweede Kamer indringend om nu definitief een einde te maken aan het AOW-gat voor het defensiepersoneel. De UGM- en de wachtgelduitkering moeten worden doorbetaald tot aan de AOW gerechtigde leeftijd. Waar defensiemedewerkers dag in dag uit voor ieders veiligheid zorgen, hebben zij ook recht op een ‘veilige’ oude dag!

Buitengewone verantwoordelijkheid
Na Anne-Marie Snels nam VBM-voorzitter Jean Debie het stokje over. Debie gaf aan dat het wél gaat over militairen die onder extreme omstandigheden moeten werken. "Er rust daarom een buitengewone verantwoordelijkheid op de Tweede Kamer. Er moet iets tegenover staan. Militairen moeten op een fatsoenlijke manier worden behandeld en de AOW moet daarom aansluiten op de pensioenleeftijd.”

Budgetrecht
Debie schetste het tweesporenbeleid van de bonden. Het eerste spoor is dat zij het AOW-gat op twee niveaus benaderen: via collectieve afspraken en juridische procedures. Namens de bonden verkondigde hij dat de bonden de juridische strijd doorzetten totdat het probleem is opgelost en de UGM en de wachtgeldregeling voor burgers doorlopen tot aan de AOW-leeftijd. Het tweede spoor is het budgetrecht van de Tweede Kamer, die daarmee een oplossing kan afdwingen. Debie: “We vertrouwen op u, want we weten dat u het werk van militairen hoog in het vaandel heeft staan. En als u nog een suggestie nodig heeft: Nederland hoeft 300 miljoen minder af te dragen aan Brussel.”

Tijdelijke voorziening
Debie ging nog in op het gegeven dat de politiek weigerde het AOW-gat voor het defensiepersoneel structureel op te lossen. Hierdoor waren de bonden genoodzaakt om aan deze schrijnende situatie een eind te maken via de voorlopige voorziening. Er zouden zich anders situaties voordoen waarbij mensen óf een AOW-gat van twee jaar kregen, óf de wachtgelders zouden twee jaar zonder inkomen komen te zitten. De bonden waren in het belang van de medewerkers gedwongen om het geboden vangnet van de werkgever te accepteren. Die voorlopige voorziening was in de onderhandelingen op dat moment het maximaal haalbare, maar de bonden waren allesbehalve tevreden en de AFMP, de GOV en de VBM en continueerden de ingezette rechtszaken.

Balans tussen zoet en zuur
Na Debie spraken onder De Natris (GOV/KVMO en Van der Hulst (ACOM) – die zich vooral bij de vorige sprekers van de bonden aansloot, en Nummerdor-Buijs, jurist AOW-zaken die namens de VBM, AFMP en GOV de Tweede Kamerleden toesprak. Ook Nummerdor gaf aan dat de door Defensie geleverde cijfers niet deugen. De Natris ging nog wat dieper in op de bijzondere positie van de militair. “De balans tussen zoet en zuur; tussen de rechten en de plichten die bij de bijzondere positie horen, is volledig zoek.” ACOM-voorzitter Leon van der Hulst noemde het AOW-gat ‘sociaal onaanvaardbaar.’ Uiteindelijk hebben de bonden alle harde noten van het AOW-gat gekraakt. SP-Kamerlid Jasper van Dijk sprak niet voor niets van een ‘krachtig pleidooi’.

De gedupeerden zelf
De Kamerleden hoorden ook vier gedupeerden van het AOW-gat aan. In latere rondes van de Hoorzitting spraken twee oud-militairen, de heren Van den Heuvel en Lit de Kamerleden toe. Van den Heuvel vertelde dat zijn AOW-gat € 500,24 per maand bedraagt, maar hij sprak ook namens zijn (oud) collega’s die er ook mee te maken hebben of krijgen. “De opmerkelijke onwil van de minister geeft ons het gevoel dat zij ons in de kou laat staan. Die starre houding komt hard aan. Juist omdat wij voor haar als loyale werknemers altijd klaar hebben gestaan om eventueel het hoogste offer te brengen. Onze angst is dat de oplossing laat wachten tot na de verkiezingen. Dan zullen veel mijn collega’s gedwongen zijn om twee jaar onder bijstandsniveau te leven.” Ook oud-burgerpersoneel (de heren Knops en Ubachs) deden hun verhaal. Zij maakten eveneens veel indruk op de aanwezigen.

Volgens de huidige planning wordt woensdag 2 november in de Tweede Kamer tijdens het Algemeen Overleg gesproken over het AOW-gat. Tijdens dit AO zullen de politieke partijen zich erover uitspreken. De bewindslieden hebben dan de juiste informatie en kunnen zich nergens meer achter verschuilen. Uiteraard volgt de AFMP de ontwikkelingen met argusogen. Houd de website in de gaten!