Pensioenstelsel

Defensie heeft de vakbonden op de hoogte gebracht van het voornemen van het ABP om de uitvoering van de AOW-hiaatregeling per 1 januari 2027 te beëindigen. De afgelopen maanden hadden het ABP en Defensie veelvuldig contact met elkaar over de uitvoering van deze regeling per 1 januari 2027. De aanleiding voor het stoppen van de uitvoering hiervan door het ABP is dat op die datum het nieuwe pensioenstelsel wordt ingevoerd.

Defensie en de bonden hebben een akkoord bereikt over de vernieuwing van het pensioenstelsel voor militairen op basis van de Wet toekomst pensioenen en over het transitieplan waarin de nieuwe pensioenregels voor defensiemedewerkers zijn vastgelegd. Uit de achterbanraadplegingen van de vier centrales werd namelijk duidelijk dat de meerderheid van de leden van drie centrales ja zegt tegen het nieuwe (militaire) pensioenstelsel. Daardoor konden vertegenwoordigers van de bonden en de Hoofddirecteur Personeel (HDP) tijdens het Sectoroverleg Defensie (SOD) op 9 juli het akkoord ondertekenen.

Defensie en de vakbonden hebben een hoofdlijnenresultaat bereikt rond een nieuwe pensioenregeling voor militairen en burgermedewerkers. Zij werden het ook eens over het definitieve transitieplan. In dit plan staan de afspraken die binnen de nieuwe wettelijke pensioenregels zijn gemaakt over de aanpassing van de ABP-pensioenregeling en de overgang naar het nieuwe stelsel. Dit transitieplan is nu bekrachtigd door de Pensioenkamer.

Het hoofdlijnenresultaat dat Defensie en de vakbonden onlangs bereikten rond de nieuwe militaire pensioenregeling is omgezet in een concept-transitieplan, waarin de nieuwe pensioenregels voor defensiemedewerkers zijn vastgelegd. Tijdens het Sectoroverleg Defensie (SOD) op 5 maart jl. kwamen zij tot overeenstemming over de invulling van dit transitieplan. Na de formele aanbieding hiervan aan de Pensioenkamer, heeft die hiermee gisteren uiteindelijk ingestemd.

Onlangs bereikten de vakbonden en Defensie overeenstemming over de hoofdlijnen van een nieuwe militaire pensioenregeling. Eerder werden sociale partners in de Pensioenkamer het al eens over een ABD-brede basisregeling voor alle burgerambtenaren, onder wie dus ook militairen. Met beide hoofdlijnenresultaten zijn eerste grote stappen gezet richting een nieuwe pensioenregeling per 1 januari 2027.

De bonden verwachten binnenkort overeenstemming met Defensie te bereiken over de hoofdlijnen van een nieuwe pensioenregeling voor militairen. Wij hopen dat we aansluitend daarop komend voorjaar een onderhandelaarsresultaat in de vorm van een transitieplan aan jullie kunnen voorleggen.

Is het een goed plan om pensioenen die via de huidige pensioenregeling zijn opgebouwd in te brengen in de toekomstige pensioenregeling? Over deze vraag buigen sociale partners zich op dit moment in de aanloop naar deze nieuwe regeling. In dit bericht zoomen we in op de uitdaging die de vóór 1 juni 2001 door militairen opgebouwde pensioenaanspraken hierbij met zich meebrengen.

Omdat een nieuw pensioenstelsel wordt ingevoerd, moeten Defensie en de vakbonden (sociale partners) nieuwe afspraken maken over de pensioenregeling. In het toekomstige stelsel kan de bestaande pensioenregeling namelijk niet worden voortgezet. Wij vinden het belangrijk dat er een goede nieuwe pensioenregeling voor zowel militairen als burgerambtenaren bij Defensie tot stand wordt gebracht. Met de hulp van externe pensioenspecialisten praten Defensie en de bonden daarom al ruim een jaar met elkaar om een goed beeld te krijgen van de diverse aspecten hiervan en om uiteindelijk goede inhoudelijke afspraken te kunnen maken. Een vraag die hierbij bijvoorbeeld ter sprake komt, is welke consequenties dit heeft voor de in de huidige regeling opgebouwde pensioenaanspraken. Nu het zomerreces nadert, vertellen we je in dit artikel hoe ver de gesprekken inmiddels zijn gevorderd.

Met de Wet Toekomst Pensioenen verandert er veel in het pensioenstelsel. Veel aandacht gaat daarbij uit naar de gevolgen voor het ouderdomspensioen, maar ook de regels voor het nabestaandenpensioen gaan flink veranderen. Bij jouw overlijden zorgt het nabestaandenpensioen voor een inkomensaanvulling voor je eventuele partner en kinderen. De nieuwe regels voor het nabestaandenpensioen beogen de achterblijvers financieel beter te beschermen. In dit artikel staat tekst en uitleg over het nabestaandenpensioen in het nieuwe pensioenstelsel.

In onze eerder gepubliceerde pensioenartikelen vertelden we jullie dat je in het nieuwe pensioenstelsel straks pensioen opbouwt via een persoonlijk pensioenvermogen. Hierdoor wordt het pensioen voor jou persoonlijker. Wat niet persoonlijker wordt, is het delen van risico’s. Ook in het nieuwe stelsel delen jij en de andere deelnemers dan risico’s, zoals het risico op arbeidsongeschiktheid, met elkaar. Tijdens de uitwerking van het nieuwe pensioenstelsel bekijken we hoe we met de bestaande afspraken over arbeidsongeschiktheid moeten omgaan. Hierbij zijn er verschillen tussen militairen en burgerambtenaren. Die verschillen lichten we in dit artikel toe.

De Eerste Kamer stemde onlangs in met de nieuwe pensioenwet. Dit betekent dat het nieuwe pensioenstelsel er definitief gaat komen. Voor werknemers van Defensie wordt automatisch pensioen opgebouwd bij het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP). Zij weten vaak niet precies hoeveel zij nu voor hun pensioen betalen en hoeveel pensioen zij opbouwen. Door de nieuwe pensioenwet verandert de manier van pensioen opbouwen. We vertelden je hier al kort over in een eerder gepubliceerd artikel. In dit artikel gaan we er wat dieper op in.

Het vóór 31 mei a.s. indienen van een pro forma bezwaar tegen de Wet toekomst pensioenen (WTP) bij pensioenfonds ABP biedt geen enkele juridische bescherming als de overgang naar het vernieuwde pensioenstelsel voor persoonlijke pensioenschade zorgt. De oproep van de CMHF om bezwaar aan te tekenen, is voortijdig en juridisch niet steekhoudend. Dit zegt Pauline de Casparis, jurist en secretaris bij de AFMP.

Defensie is gestart met een communicatietraject om je te informeren over het nieuwe pensioenstelsel. Ook de AFMP zal je de komende tijd regelmatig op de hoogte houden van de nog lange weg die te gaan is naar het nieuwe pensioenstelsel. Dit lastige onderwerp lijkt voor menigeen namelijk nog ver weg. Toch willen we benadrukken dat informatie hierover belangrijk is. Niet alleen voor mensen die al pensioen ontvangen of hier dichtbij zitten, maar ook voor jongere collega’s om later te kunnen rekenen op een goed pensioen. In dit artikel geven we uitleg over de solidaire premieregeling en de flexibele premieregeling, de twee typen pensioencontracten van het nieuwe pensioenstelsel.

Naast het communicatietraject dat Defensie hierover is gestart, gaat de AFMP je de komende tijd ook zelf regelmatig verder informeren over de lange weg naar het nieuwe pensioenstelsel. Wij kunnen ons namelijk voorstellen dat dit lastige materie is, die voor velen bovendien nog een ver-van-mijn-bed-show lijkt. Wees je ervan bewust dat informatie hierover niet alleen belangrijk is voor mensen die al pensioen ontvangen of hier dichtbij zitten, maar ook voor jou om later te kunnen rekenen op een goed pensioen. In dit artikel geven we je uitleg over het nog te presenteren transitieplan waarin de pensioenregels voor defensiemedewerkers zijn vastgelegd. Hierover kun je in het najaar jouw mening geven.

Dat er extra geld nodig is voor Defensie, is inmiddels iedereen wel duidelijk. Of het nou voor personeel is, of voor materieel, vastgoed, IT of munitie. Overal zijn tekorten. De huidige stand van zaken op arbeidsvoorwaardengebied geeft nog eens extra aan dat investeringen noodzakelijk zijn. De samenwerkende centrales van overheidspersoneel, sector Defensie (de bonden) roepen daarom het nieuwe kabinet en de Tweede Kamer op fors te investeren in Defensie.

De AFMP is blij met de nieuwe spelregels voor het collectief opbouwen van een werknemerspensioen waarover de onderhandelaars van de bonden, de werkgevers en de politiek het op vrijdag 12 juni eens zijn geworden. “De FNV stelde zich een aantal doelen en ik constateer dat die doelen gehaald zijn,” zegt AFMP-voorzitter Anne-Marie Snels.

Nee, de dubbeltellende pensioentijd die je al hebt opgebouwd onder de eindloonregeling maakt deel uit van jouw pensioenopbouw. Bij de overgang naar de nieuwe pensioenregeling neem je die dus gewoon mee. Zie ook de vraag:

Wat gebeurt er met mijn opgebouwde pensioen (onder de eindloonregeling) als de nieuwe militaire middelloonregeling op 1 januari 2019 wordt ingevoerd?.

Je valt ook dan volledig onder de nieuwe pensioenregeling. Wel is het zo dat door je keuze voor de oDER, je pensioen ook onder de nieuwe regeling nog steeds ingaat op 65 jaar. Tot je AOW datum blijft je daarnaast gebruik maken van de AOW gat voorziening van Defensie. In de nieuwe pensioenregeling blijft de opbouw tijdens de UGM-periode 50%. Door de lagere franchise en het hogere opbouwpercentage ga je tijdens je UGM-periode meer pensioen opbouwen dan onder de eindloonregeling het geval was. Daarnaast gaat ook voor de UGM’ers die gekozen hebben voor de oDER de pensioenpremie omlaag ten opzichte van de eindloonregeling. Dat zorgt ervoor dat er ook in deze situatie tot je 65 jaar bent, er ondanks de hoger pensioenopbouw, geen negatief effect zal zijn op je inkomen.

Nee, die raak je niet kwijt. Voor die eerdere inverdientijd door uitzendingen heb je dubbele pensioentijd gekregen onder de eindloonregeling. Die neem je straks mee naar de middelloonregeling. De inverdientijd zelf kun je ook nog steeds opnemen. Alleen wordt de pensioenopbouw over de “oude” inverdientijd niet verhoogd naar 100%.

Die 100% opbouw geldt alleen voor inverdientijd vanaf 1 januari 2019.

Over de extra toelagen die pensioengevend worden ga je pensioenpremie betalen. Buiten de toelagen die verhoogd worden ga je daar dus iets minder voor ontvangen omdat een klein deel naar je pensioen gaat. Je ontvangt vaak toelagen in een bepaalde maand of periode. De pensioenpremie wordt tot 2023 door ABP echter per jaar berekend. Dat betekent dat je pas het volgende jaar de premie over die toelagen zou moeten gaan betalen. Dat zou dat op dat moment een negatief effect op je salaris kunnen hebben.

Daarom is in dit akkoord afgesproken dat er toch door defensie maandelijks al de benodigde premie voor die desbetreffende toelagen zal worden ingehouden. Die wordt dan later door defensie met het ABP verrekend en zijn de effecten daarvan op je loonstrook minimaal. Dat kan echter pas vanaf 2020 waardoor er voor 2019 wel een dergelijk effect kan ontstaan. Dat was mede de reden om een aantal van de belangrijkste toelagen te verhogen zodat het effect zo klein mogelijk blijft.

Nee, dat is niet automatisch het geval. De hoogte van je pensioen wordt namelijk niet alleen bepaald door de hoogte van je loon, maar ook door de franchise, het opbouwpercentage en het pensioengevend inkomen. De franchise is het deel van je loon waarover geen pensioen wordt opgebouwd en waarover geen premie wordt betaald. Bovendien is de huidige militaire eindloonregeling al jaren geen echte zuivere eindloonregeling meer. Door onder andere pensioenknippen en indexatiebeperkingen bereikt vrijwel niemand in de huidige militaire eindloonregeling nog daadwerkelijk het niveau van zijn/haar laatstverdiende loon.

Daar zijn meerdere redenen voor:

• Door het Kabinetsbeleid, de voorwaarden van de Nederlandse Bank en de fiscus is de militaire eindloonregeling de afgelopen jaren - noodgedwongen - fors verslechterd.
• Daardoor is de regeling complexer geworden en moeilijker uit te voeren. Die verslechteringen merkt het personeel ook.
• Daarnaast is de pensioenpremie de afgelopen jaren fors gestegen, en dat merk je iedere maand op je loonstrook.
• De militaire eindloonregeling pakt verder voor jonge militairen slecht uit. Zij bouwen door deze regeling de eerste jaren weinig tot geen pensioen op. En als ze defensie tussentijds verlaten kunnen ze dat ‘pensioen-gat’ in een andere sector eigenlijk niet meer ‘inhalen’.
• Een ander gevolg van al die maatregelen is dat veel militairen over een steeds kleiner deel van hun loon pensioen op kunnen bouwen.
• Daarnaast is het maximaal toegestane opbouw percentage al een aantal keren verlaagd.

Door al die aanpassingen aan de militaire eindloonregeling, komen veel gewezen militairen er bij het bereiken van hun AOW-leeftijd achter dat ze op veel minder pensioen recht blijken te hebben dan ze dachten. Daarnaast is de verwachting dat de pensioenpremie voor de militaire eindloonregeling de komende jaren fors verder zal stijgen. En dat heeft directe negatieve inkomensgevolgen voor iedereen.

Het pensioen dat je reeds hebt opgebouwd onder de militaire eindloonregeling raak je niet kwijt. Jouw staande pensioenaanspraken worden berekend en opgenomen in de nieuwe militaire middelloonregeling. Je gaat vervolgens vanaf 1 januari 2019 verder pensioen opbouwen volgens de nieuwe defensie specifieke middelloonregeling voor militairen. Je opgebouwde pensioen kan natuurlijk wel lager worden als het ABP gedwongen wordt om te korten.

Die gevolgen zijn niet voor iedereen hetzelfde en hangen van een aantal zaken af. Je leeftijd, je rang, de tijd dat je al bij defensie werkt en de loopbaan die je naar verwachting bij defensie zou hebben:

• Voor de grootste groep militairen zal de nieuwe middelloonregeling zorgen voor een beter pensioen. Dat komt door het hogere opbouwpercentage en een lagere franchise (het deel van je loon waarover geen pensioen wordt opgebouwd). Vooral jongeren gaan er met de nieuwe pensioenregeling fors op vooruit, die bouwden onder de militaire eindloonregeling de eerste jaren erg weinig pensioen op. En als ze defensie tussentijds verlieten konden ze dat ‘pensioen-gat’ in een andere sector eigenlijk niet meer ‘inhalen’.
• Voor alle gewezen militairen die met UGM (en wachtgeld) gaan, zal de nieuwe pensioenregeling zorgen voor een hogere pensioenopbouw en een lagere premielast.
• Voor een deel van de militairen zal dit echter slechter uitvallen. Dat kan al zijn op het moment van de overgang naar de nieuwe regeling. Maar dat kan vooral ook voor militairen gelden die nog één of meer bevorderingen in het vooruitzicht hebben. In het onderhandelaarsresultaat is opgenomen dat we voor de mensen die hierdoor geraakt worden compenserende maatregelen zullen treffen.

Bij de overgang naar de nieuwe pensioenregeling kunnen er al negatieve effecten optreden. Die worden op basis van de afgesproken systematiek gecompenseerd.

Nee, er is met de werkgever afgesproken om zoveel mogelijk de negatieve effecten op je pensioen te compenseren uitgaande van de premie die door de werkgever voor je pensioen zou worden betaald. De negatieve effecten die op je pensioen ontstaan doordat je zelf minder premie betaald, worden niet gecompenseerd. Daar staat tegenover dat je dat deel van de premie ook niet meer hoeft te betalen en nu bij je inkomen erbij krijgt.

Bij een eindloonregeling is vooral het moment waarop je het hoogste loon krijgt (laatste loonsverhoging of promotie) van belang voor de hoogte van je pensioen. Bij de middelloonregeling bouw je over een groter deel van je inkomen pensioen op en heeft ook nog een hoger opbouw percentage. Hoe verder de laatst promotie van de datum van het leeftijdsontslag ligt, hoe groter de kans dat de opbouw systematiek van de middelloonregeling er voor zorgt dat het resultaat van de eindloonregeling wordt ingehaald. Daarbij geldt dat kleine loonstappen door de middelloonsystematiek snel worden ingehaald. Grote loonstappen zoals bij de max-max stap en in de bevorderingen bij hogere rangen zullen meer tijd kosten. Tijd die sommigen niet meer zullen hebben.

Door een lagere franchise en een hoger opbouwpercentage wordt er voor de meeste militairen meer pensioen opgebouwd. Dan zou je denken dat ook je pensioenpremie enorm zou gaan stijgen. Dat is niet het geval. Door de eigenschappen van deze defensie specifieke pensioenregeling en de deelnemers aan de regeling wordt de premie lager. De exacte hoogte van de pensioenpremie weten we pas als het ABP de premie voor de nieuwe regeling heeft vastgesteld. De minister en bonden hebben daar geen invloed op. De verwachting is dat de pensioenpremie voor de nieuwe militaire middelloonregeling veel lager zal zijn dan die voor de eindloonregeling. Al met al zullen de meeste militairen vanaf januari door de nieuwe pensioenregeling minder pensioenpremie hoeven te betalen, waardoor het netto basisloon vanaf januari 2019 stijgt.

Nee, vooral voor de militairen in de rangen tot sergeant/wachtmeester is dat niet altijd het geval. Zij bouwden in de militaire eindloonregeling weinig tot vrijwel geen pensioen op en betaalden dus ook minder pensioenpremie. In de militaire middelloonregeling gaan zij (vooral door de lagere franchise) een veel beter pensioen opbouwen. Hierdoor zal voor hen de pensioenpremie stijgen.

In het onderhandelaarsresultaat is afgesproken dat Defensie de inkomensachteruitgang voor deze militairen voor het basisloon volledig compenseert. Niemand gaat daardoor negatieve effecten door de aanpassing van de pensioenpremie op de loonstrook zien.

In een zuivere eindloonregeling wordt je uiteindelijke pensioen bepaald door het aantal dienstjaren, het opbouwpercentage en je laatstverdiende loon. Elke keer als je een bevordering maakt of je loon stijgt worden de pensioenjaren van daarvoor opgehoogd naar het niveau van je nieuwe hogere loon. Dat wordt ook wel backservice genoemd. Voor die backservice moet extra pensioenpremie worden betaald.

Een middelloonregeling kent geen backservice. In een middelloonregeling bouw je ieder jaar een stukje van je pensioen op over je loon van dat jaar. Als je loon stijgt, telt dat alleen mee voor de toekomst en niet voor het verleden. Alle stukjes van alle jaren bij elkaar vormen uiteindelijk je pensioen. Dat pensioen is daardoor gebaseerd op je gewogen gemiddelde loon.

Ja, als dit onderhandelaarsresultaat wordt goedgekeurd dan gaan naast alle actieve militairen ook de gewezen militairen met UGM per 1 januari 2019 over naar de nieuwe middelloonregeling.

Nee, als je op of voor 1 januari 2019 met UGM bent gegaan ga je er niet op achteruit. Voor jou blijven de oude franchise van 19.450 euro gelden, maar gaat de pensioenopbouw omhoog naar 1,875% (was in de eindloonregeling 1,657 %) Daardoor ga je tijdens je UGM-periode vanaf 1 januari 2019 wat meer pensioen opbouwen dan in de eindloonregeling het geval was. Daarnaast gaat ook voor de UGM’ers de pensioenpremie omlaag ten opzichte van die van de eindloonregeling. Dat zorgt ervoor dat er ondanks de hoger pensioenopbouw geen negatief effect zal zijn op je inkomen.

Je valt dan volledig onder de nieuwe pensioenregeling. Ook in die nieuwe pensioenregeling blijft de opbouw tijdens de UGM-periode 50%. Door de lagere franchise en het hogere opbouwpercentage ga je tijdens je UGM-periode meer pensioen opbouwen dan onder de eindloonregeling het geval was. Daarnaast gaat ook voor UGM’ers de pensioenpremie omlaag ten opzichte van de eindloonregeling. Dat heeft voor de UGM-er een positief effect op het inkomen. Dat zorgt ervoor dat er ondanks de hoger pensioenopbouw geen negatief effect zal zijn op je inkomen.

Nee, in de nieuwe pensioenregeling is geen sprake meer van de zogenaamde “koppelafspraak” die voor de eindloonregeling geldt. Daardoor zal er in de nieuwe regeling geen sprake meer zijn van premie-opslagen die veroorzaakt worden door de aparte pensioenregeling die militairen ten opzichte van andere overheidssectoren hebben.

Die afspraak zorgt er voor dat bij een premiewijziging voor het militaire ouderdomspensioen, het deel aan pensioenpremie die de werkgever betaalt relatief niet meer kan stijgen dan bij de overige werkgevers binnen de Rijksoverheid het geval is.

Het deel dat de pensioenpremie voor de eindloonregeling relatief meer stijgt dan bij de overheidswerkgevers binnen de Rijksoverheid het geval is, komt door die afspraak in de vorm van een opslag op de pensioenpremie voor rekening van de militairen.

Militairen hebben door diverse omstandigheden (waaronder de koppelafspraak) de laatste jaren vaak forse premiestijgingen moeten betalen om hun pensioen in de eindloonregeling nog enigszins op niveau te kunnen houden. Dat zorgde regelmatig voor een flinke min op de loonstrook van militairen in januari. Het is daarom verstandig snel over te gaan naar de nieuwe middelloonregeling. Dan wordt de pensioenpremie lager en hebben we geen last meer de koppelafspraak. Het probleem wordt dan in ieder geval niet groter en eventuele aanspraken uit het verleden m.b.t. de koppelafspraak vervallen daardoor niet.

Nee, de huidige constructie uit de eindloonregeling komt niet meer terug in de nieuwe pensioenregeling. Daar is onvoldoende fiscale ruimte voor. Daarom is er een alternatief afgesproken in dit onderhandelaarsresultaat, die bestaat uit twee delen:

1) De VVHO-toelage gaat in de nieuwe pensioenregeling voor 50% meetellen in je pensioenopbouw. Dat werkt direct en positief door in je pensioenopbouw. Daar heb je ook voordeel bij als je niet je hele loopbaan bij defensie blijft. En daar hoef je geen VVHO-toelage voor in te leveren, want de werkgever betaalt deze pensioenpremie.

2) Je pensioenopbouw over je inverdientijd (opgebouwd vanaf 1 januari 2019) wordt verhoogd van 50% naar 100%. Stel: Je hebt voldoende tijd opgebouwd zodat je twee jaar eerder met UGM kan. Over die twee jaren bouw je dan tijdens je UGM periode geen 50% pensioen op, maar 100%. Ook deze premie voor die extra opbouw wordt betaald door de werkgever.

Als je geen gebruik maakt van je inverdientijd, zal de extra pensioenopbouw van 100% en de extra premiebetaling door de werkgever in je reguliere UGM periode worden verwerkt. Dit geldt alleen voor de inverdientijd opgebouwd vanaf 1 januari 2019.