Uitzendbescherming onder druk
De AFMP en de andere defensiebonden zijn niet akkoord gegaan met voorstellen van minister Hennis-Plasschaert om uitzonderingen mogelijk te maken op het gebruikelijke uitzendpatroon van militairen: één periode op missie, twee perioden rust. Maar voor een deel van het defensiepersoneel kan Defensie niet voldoen aan de regels voor uitzendbescherming.
Op vrijdag 15 november 2013 besloot het kabinet Rutte-II de Patriotmissie in Turkije met twaalf maanden te verlengen tot eind januari 2015. In de brief aan de Tweede Kamer over dit besluit meldt het kabinet dat het helaas onmogelijk is om het volledige Patriot-personeel in die periode de gebruikelijke uitzendbescherming te bieden. Dat wil zeggen dat men na terugkeer van een missie van zes maanden minstens twaalf maanden geen nieuwe uitzending heeft. ‘Ongeveer 90 van de 270 functies kunnen bij aanvang van de verlengingsperiode niet regulier worden gevuld. In het eerste kwartaal van 2014 gaat het nog om 60 en in het tweede kwartaal om 20 functies. Eind 2014 is Defensie nog steeds niet in staat om alle militairen uitzendbescherming te bieden.’
Zorgen
AFMP-voorzitter Anne-Marie Snels: ‘Al bij de eerste lichtingen van de Patriotmissie is de uitzendbescherming geweld aangedaan. Dat was een eenzijdig besluit van het kabinet; wij zijn daarover niet geraadpleegd. Wel hebben we het afgelopen jaar herhaaldelijk ervoor gewaarschuwd dat er maatregelen moesten worden genomen als er sprake zou zijn van verlenging van de missie.’ Op 19 november poogde de minister met oplossingen te komen, die de uitzendnorm echter nog steeds geweld aandeden. De bewindsvrouw legde daarbij voorstellen op tafel om in uitzonderlijke situaties (waaronder volgens haar de missie in Turkije) inbreuken op de uitzendnorm mogelijk te maken. Denk daarbij aan het vaker en voor kortere duur uitzenden van mensen (‘korte rotaties’) en van snelle repatriëring als de persoonlijke omstandigheden van militairen of van het thuisfront dat vereisen.
Staand gebruik
Anne-Marie Snels: ‘Wij willen helemaal niet praten over maatregelen om af te zien van de uitzendbescherming en dat vervolgens af te kopen. Na een missie voldoende tijd rustig thuis kunnen zijn is niet voor niets een staand gebruik geworden. Je waarborgt daardoor de gezondheid van je medewerkers – ook op langere termijn. Bovendien zorg je ervoor dat ze voldoende tijd kunnen doorbrengen met het thuisfront. Dat beleid moet ongewijzigd blijven, anders loop je het risico dat je mensen
onnodig beschadigd raken.’
Twee tongen
Op dinsdag 26 november sprak de minister met twee tongen. Aan de ene kant liet ze de bonden onomwonden weten: ‘De uitzendbescherming staat. Afspraak is afspraak.’ Dat betekent niet dat de missie niet verlengd wordt, daarover gaat het kabinet. Het betekent dat Defensie individuele afspraken moet maken met elke militair die zij na terugkeer van een missie sneller wil inzetten dan na twee perioden rust. En dat komt erop neer dat aan de andere kant de minister de militairen dwingt om af te zien van uitzendbescherming.
Wakker worden
AFMP-voorzitter Snels: ‘De bonden hebben de minister opgeroepen om de Tweede Kamer haarscherp duidelijk te maken dat ze moet vasthouden aan de uitzendbescherming. De krijgsmacht heeft zoveel personeel moeten inleveren dat hij alleen nog voldoende voortzettingsvermogen kan organiseren door zijn mensen op een ongezonde wijze in te zetten. Hopelijk leidt dat ertoe dat de politiek en de Defensietop eindelijk wakker worden. Er moet gekozen worden: óf de politiek verlaagt het ambitieniveau, óf er moet geld bij.’