‘IVD heeft een belangrijke aanjaagfunctie’
Bijna drie jaar terug is de Inspectie Veiligheid Defensie opgericht. Het doel van deze inspectie is het verhogen van de veiligheidscultuur en het versterken van het lerend vermogen van Defensie. In de apriluitgave van OpLinie, die op 3 april verscheen, vertelt Inspecteur-generaal Veiligheid Wim Bargerbos, over het huidige reilen en zeilen bij de IVD. “Veiligheid blijft natuurlijk een weerbarstige materie,” zegt hij in het interview, dat je in verkorte versie op AFMP.nl kunt lezen.
Waarom is de IVD opgericht?
“De directe aanleiding voor onze oprichting was het onderzoek van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OvV, red) naar het mortierongeval in Mali, waarbij twee Nederlandse collega’s omkwamen en een derde zwaar gewond raakte. De conclusie was dat Defensie tijdens de missie in Mali ernstig tekort was geschoten in de zorg voor de veiligheid van uitgezonden militairen. Dit leidde tot een politiek onmogelijke situatie. Uiteindelijk moesten minister Hennis van Defensie en Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp hierdoor het veld ruimen. Na het kritische OVV-rapport over Mali beoordeelden de commissies Van der Veer en de commissie Giebels respectievelijk het veiligheidsmanagement en de sociale werkomgeving bij Defensie.
Hun conclusie was dat Defensie niet professioneel genoeg was om van haar eigen fouten te leren. Uiteindelijk werd daarom intern bij Defensie geconcludeerd dat er onafhankelijk veiligheidstoezicht moest komen. Minister Bijleveld besloot om mij als kwartiermaker te benoemen en een onafhankelijke toezichtsinstantie veiligheid op te richten. Vanaf januari 2018 ging ik aan de slag met de eerste ideeën hiervoor. Op 31 mei 2018 is de IVD formeel opgericht.”
Wat merken defensiemedewerkers van het IVD-werk?
“We hebben een belangrijke aanjaagfunctie om het thema veiligheid binnen Defensie nog structureler te gaan aanpakken. Ik hoop van harte dat we wat dat betreft op de goede weg zijn. Veiligheid blijft natuurlijk een weerbarstige materie. Het ene moment zet je een stap vooruit en het volgende moment een stap achteruit. We hebben bij de IVD het motto ‘één voor allen en allen voor één’. Altijd streven we ernaar om veiligheidsonderzoeken zo goed en onafhankelijk mogelijk uit te voeren. We willen de werkvloer voortaan nog meer bij onze onderzoeken en aanbevelingen gaan betrekken. Zo hebben we vorig jaar een dag lang met diverse collega’s, onder wie ook de bataljonscommandant, gesproken over het Fennek-onderzoek naar het verkeersongeval op oefenterrein Bergen-Hohne. Het idee was om ook aanbevelingen van de eigen mensen die betrokken waren te verzamelen. Dit gaan we ook bij andere onderzoeken doen. Ook in het kader van de doorontwikkeling van ons systeemgerichte onderzoek zoeken we naar onderwerpen die dicht bij de werkvloer liggen.”
Inmiddels lopen er veel (deel)onderzoeken, maar zijn er slechts enkele afgerond. Hoe prioriteren jullie het grote onderzoeksaanbod?
“Defensie maakt onderscheid tussen vier categorieën voorvallen, waarbij categorie 1 de lichtste en categorie 4 de zwaarste voorvallen betreft. De IVD is verantwoordelijk voor de uitvoering van categorie 4-onderzoeken. Desgewenst doen we onderzoek naar voorvallen in de andere categorieën. Uiteraard maken wij altijd kritische afwegingen over de ernst van voorvallen. Gelukkig hoeven we tot nu toe geen grotere voorvallen te laten liggen. Door het maken van scherpere keuzes bij voorvalonderzoeken kunnen we echter nog meer capaciteit vrijmaken voor systeemgericht onderzoek.”
Wil je het volledige interview met Wim Bargerbos lezen? Check dan de apriluitgave van OpLinie, die op 3 april is verschenen. Deze uitgave kun je ook bekijken via onze ledenapp.