Vanuit het oostfront

In Malbork zijn op dit moment, zij het nog heel even, acht F-35 jachtvliegtuigen gestationeerd. Ongeveer 160 mensen zorgen er elke dag voor dat deze toestellen van het 322 squadron, van het Air Combat Command CLSK, hun oefeningen en missies kunnen uitvoeren. Dit is belangrijk om uiteindelijk nog beter te kunnen samenwerken met andere NAVO-landen en om Rusland te laten zien dat wij beschikken over state-of-the-art wapens, waarvan zij alleen maar kunnen dromen.

Gekleurd beeld 
Door allerlei berichten rond dit toestel was mijn beeld van de F-35 eerlijk gezegd een beetje gekleurd. Had de Nederlandse Defensie weer eens een miskoop begaan? Natuurlijk kwam dit niet naar voren uit de communicatie van Defensie zelf. Hieruit viel vooral op te maken hoe blij de Luchtmacht is met de F-35 en hoe ongelooflijk enthousiast de vliegers zijn over dit vliegtuig. Als vakbondsvoorzitter geloof je dergelijke juichende berichten niet direct en ben je altijd beducht voor de eeuwige goed-nieuws-show van Defensie.
Maar ja, daar stond ik dan in Polen, oog in oog met een F-35. Ik voerde gesprekken met vliegers, ondersteunend personeel op de basis en met de commandant die geen blad voor de mond nam. Vanzelfsprekend vertelde hij de CDS en zijn gevolg wat er allemaal goed gaat, maar was hij ook open over wat er beter moet. Hij speelde geen verstoppertje. Hiermee zijn de verbeterpunten niet direct opgelost, maar wel geadresseerd. Dit biedt mij het vertrouwen dat we ongefilterd te horen kregen wat er speelt.

Uitgebreide uitleg  
We kregen zo uitgebreid mogelijk uitleg over de F-35. Van de route die de vliegers op de basis afleggen voordat zij gaan vliegen, tot alle ondersteuning die daarbij komt kijken. Indrukwekkend hoe ongelooflijk professioneel de collega’s hun werk daar doen! Het is verrassend te noemen dat Nederland als klein land toch weer een voortrekkersrol heeft op dat toneel. Wat dat betreft zijn we echt te bescheiden. En ja, wat een machine is die F-35! Het is veel meer dan een vliegtuig dat raketten afschiet en bommen afwerpt. Mijn inschatting als relatieve leek is dat de Luchtmacht terecht blij is met de F-35.

Druk op collega's
Is het dan allemaal rozengeur en maneschijn? Nee, uiteraard niet, want niet alles gaat goed. Ik maak me onder meer zorgen over de druk op de collega’s van de grondverdediging (OGRV). Het oefenen schiet er bij in en in Nederland worden deze collega’s belast met andere taken dan waarvoor ze eigenlijk actief dienen te zijn. Dat demotiveert. Op dit gebied is er werk aan de winkel. En waarom worden nog steeds mensen zonder compleet uniform op missie gestuurd? Hoe kan het dat Defensie dit maar niet onder controle krijgt? Op dit moment lopen mensen wekenlang in dezelfde broek, terwijl die toch een keer moet worden gewassen. Defecte kleding moet gewoon kunnen worden geruild. Niet alleen uit praktisch oogpunt, maar ook met het oog op een professionele uitstraling. Als het zo doorgaat, dan is een Nederlandse militair straks niet meer van een Russische te onderscheiden. Dat moet echt beter én snel! Dit probleem speelt al veel te lang.

Waardevol 
Met mijn achtergrond bij de Koninklijke Marechaussee was het interessant om eens een blik te werpen in een andere keuken bij Defensie! Deze blik was zeer waardevol voor mijn beeldvorming van de mensen over wie ik dagelijks spreek. Mijn bezoek was bovendien leerzaam. Ik ben de collega’s in Polen dankbaar voor hun openheid en gastvrijheid. De mensen van de Genie waren overigens niet present. Alleen hun resultaten waren te zien. De commandant sprak terecht met lof over hun inzet. Bij temperaturen ver onder de 0 graden Celsius bouwden zij een mooie basis. Zij zijn alweer bijna onderweg om de boel af te breken.

Aansporing
Een leerpunt van mijn bezoek is dat ik mijn Europese collega’s wat aansporing moet geven. De interoperabiliteit tussen landen is nog niet altijd wat het moet zijn. Dit wordt vaak veroorzaakt door protectionisme. Dat moet echt anders. Vakbondscollega’s uit andere landen kunnen daarop invloed uitoefenen. Tijdens de volgende General Assembly van EUROMIL ga ik hierover met hen in gesprek.

Urgentie 
Hier in Nederland zal meer urgentie moeten ontstaan over het conflict in Oekraïne. Nee, de oorlog speelt zich niet af op ons grondgebied, dat is helder. Wél constateer ik dat wij decennialang hebben gewaarschuwd voor een conflict met Rusland. Mede vanwege de Russische dreiging streden wij volop tegen ondoordachte bezuinigingen op Defensie. Nu woedt er een oorlog met Rusland in onze achtertuin. Dit land is zeer concreet en dreigend in onze richting, waardoor een verkeerde vonk de oorlog in onze richting kan blazen. Natuurlijk is het allerminst zeker dat we direct betrokken zullen raken bij de oorlog, maar er zijn redenen te over om ons hier volledig en snel op voor te bereiden. Dat moet sneller dan nu en meer dan ooit. Dat vergt wellicht ook iets van ons als vakbonden. Ik ben in elk geval overtuigd van de urgentie en ga graag het gesprek hierover aan.

Sven Schuitema
Voorzitter ACOP: sector Defensie