Q&A CAO-resultaat: nieuwe pensioenregeling

Door deze overstap zullen vele militairen een beter pensioen kunnen opbouwen tegen een lagere pensioenpremie. Hoe dat kan proberen we uit te leggen in onderstaande vragen en antwoorden.

Let op: Er zijn ook militairen die een lagere pensioenopbouw zullen krijgen of meer pensioenpremie zullen moeten gaan betalen. Hiervoor hebben we verzachtende en compenserende afspraken gemaakt. Ook die maatregelen leggen we hieronder uit.

VERSCHIL EINDLOON-MIDDELLOON

1. Wat is het verschil tussen een eindloonregeling en een middelloonregeling?
In een zuivere eindloonregeling wordt je uiteindelijke pensioen bepaald door het aantal dienstjaren, het opbouwpercentage en je laatstverdiende loon. Elke keer als je een bevordering maakt of je loon stijgt worden de pensioenjaren van daarvoor opgehoogd naar het niveau van je nieuwe (hogere) loon. Dat wordt ook wel ‘backservice’ genoemd. Voor die backservice moet extra pensioenpremie worden betaald.
Een middelloonregeling kent geen backservice. In een middelloonregeling bouw je ieder jaar een stukje van je pensioen op over je loon van dat jaar. Als je loon stijgt, telt dat alleen mee voor de toekomst en niet voor het verleden. Alle stukjes van alle jaren bij elkaar vormen uiteindelijk je pensioen. Dat pensioen is daardoor gebaseerd op je gewogen gemiddelde loon.

2. Is een eindloonregeling dan niet altijd beter dan een middelloonregeling?
Nee, dat is niet automatisch het geval. De hoogte van je pensioen wordt namelijk niet alleen bepaald door de hoogte van je loon, maar ook door de franchise (het deel van je loon waarover geen pensioen wordt opgebouwd en waarover geen premie wordt betaald), het opbouwpercentage en het pensioengevend inkomen. Bovendien is de huidige militaire eindloonregeling al jaren geen echte zuivere eindloonregeling meer. Door onder andere pensioenknippen en indexatiebeperkingen bereikt vrijwel niemand in de huidige militaire eindloonregeling nog daadwerkelijk het niveau van het laatstverdiende loon.

3. Waarom moet de huidige militaire eindloonregeling eigenlijk verdwijnen?
Om een aantal redenen is het niet meer haalbaar en niet verstandig de militaire eindloonregeling te behouden.
Door het Kabinetsbeleid, de voorwaarden van de Nederlandse Bank en de fiscus is de militaire eindloonregeling de afgelopen jaren – gedwongen - fors verslechterd. Daardoor is de regeling complexer geworden en moeilijker uit te voeren. Die verslechteringen merkt het personeel ook. Ook is bijvoorbeeld de pensioenpremie de afgelopen jaren fors gestegen, en dat merk je iedere maand op je loonstrook. De militaire eindloonregeling pakt verder voor jonge militairen slecht uit. Zij bouwen door deze regeling de eerste jaren weinig tot geen pensioen op. En als ze Defensie tussentijds verlaten kunnen ze dat ‘pensioen-gat’ in een andere sector eigenlijk niet meer ‘inhalen’. Een ander gevolg van al die maatregelen is dat veel militairen over een steeds kleiner deel van hun loon pensioen op kunnen bouwen, en dat daarnaast het maximaal toegestane opbouwpercentage verlaagd is. Door al die aanpassingen aan de militaire eindloonregeling van de afgelopen jaren worden veel gewezen militairen ermee geconfronteerd dat ze bij het bereiken van hun AOW-leeftijd op veel minder pensioen recht blijken te hebben dan ze dachten. Daarnaast is de verwachting dat de pensioenpremie voor de militaire eindloonregeling de komende jaren fors verder zal stijgen, en dat heeft directe negatieve inkomensgevolgen voor iedereen.

4. Wat gebeurt er met mijn opgebouwde pensioen (onder de eindloonregeling) als de nieuwe militaire middelloonregeling op 1 januari 2019 wordt ingevoerd?
Het pensioen dat je reeds hebt opgebouwd onder de militaire eindloonregeling raak je niet kwijt. Jouw staande pensioenaanspraken worden berekend en opgenomen in de nieuwe militaire middelloonregeling. Je gaat vervolgens vanaf 1 januari 2019 verder pensioen opbouwen volgens de nieuwe defensie specifieke middelloonregeling voor militairen. Je opgebouwde pensioen kan natuurlijk wel lager worden als het ABP gedwongen wordt om te korten.

MEER OF MINDER PENSIOENOPBOUW

5. Wordt de militaire middelloonregeling hetzelfde als de middelloonregeling voor burgerpersoneel?
Nee, de militaire middelloonregeling heeft twee andere franchise bedragen (het deel van je loon waarover geen pensioen wordt opgebouwd en waarover geen premie wordt betaald) die samenhangen met het inkomen en twee andere opbouwpercentages. Dat is gedaan om de pensioenopbouw voor de verschillende groepen militairen fiscaal zo gunstig mogelijk te houden. Het grootste verschil met de burgerregeling zit echter in het pensioengevend inkomen. In de militaire eindloonregeling vielen vrijwel alle toelagen buiten de pensioenopbouw. In de militaire middelloonregeling worden alle elementen die in de burgerregeling pensioengevend zijn, ook pensioengevend. Daar bovenop worden in de militaire middelloonregeling ook de VROB-vergoedingen en de VVHO voor 50% pensioengevend.

6. Wat zijn de gevolgen van de nieuwe militaire middelloonregeling voor mijn pensioenopbouw?
Die gevolgen zijn niet voor iedereen hetzelfde en hangen van een aantal zaken af. Je leeftijd, je rang, de tijd dat je al bij Defensie werkt en de loopbaan die je naar verwachting bij Defensie zou hebben:

- Voor de grootste groep militairen zal de nieuwe middelloonregeling zorgen voor een beter pensioen. Dat komt door het hogere opbouwpercentage en een lagere franchise (het deel van je loon waarover geen pensioen wordt opgebouwd). Vooral jongeren gaan er met de nieuwe pensioenregeling fors op vooruit, die bouwden onder de militaire eindloonregeling de eerste jaren erg weinig pensioen op. En als ze Defensie tussentijds verlieten konden ze dat ‘pensioen-gat’ in een andere sector eigenlijk niet meer ‘inhalen’.

- Voor alle gewezen militairen die met UGM (en wachtgeld) zijn zal de nieuwe pensioenregeling zorgen voor een hogere pensioenopbouw en een lagere premielast.

- Voor een deel van de militairen zal dit echter slechter uitvallen. Dat zal vooral voor militairen gelden die al wat dichter tegen het eind van hun loopbaan bij Defensie aan zitten en nog een bevordering in het vooruitzicht hebben. In het onderhandelaarsresultaat is opgenomen dat we voor de mensen die hierdoor geraakt worden verzachtende maatregelen zullen treffen.

7. Treden de eventuele negatieve effecten op het pensioen direct op?
Nee, de eventuele negatieve effecten die we in vraag zes noemen doordat je pensioen minder snel groeit, worden pas zichtbaar op het moment dat je met pensioen gaat of met ontslag gaat bij Defensie. We hebben daarom nog even tijd om die verzachtende maatregelen uit te werken en samen met het nieuwe loongebouw op 1 januari 2020 in te laten gaan. Wel wordt er in de tussentijd een reservering gemaakt voor iedere individuele militair die in die tussenliggende periode een bevordering krijgt of om andere redenen in loon omhoog gaat. De basis voor die reservering is het bedrag waar je recht op zou hebben gehad bij voortzetting van de militaire eindloonregeling. Dit doen we zodat later op een eerlijke wijze de negatieve effecten voor militairen kunnen worden verzacht.

8. Worden die eventuele negatieve effecten volledig gecompenseerd?
Nee, er is met de werkgever afgesproken om de negatieve effecten te verzachten, maar het is onmogelijk alle schade te compenseren. We kunnen namelijk niet in de toekomst kijken en voor iedereen afzonderlijk bepalen hoeveel pensioenschade je eventueel oploopt. Daarvoor zou je namelijk moeten kunnen bepalen wanneer en welke bevorderingen je nog krijgt tot het leeftijdsontslag ingaat, en dat kunnen we niet.

9. Waarom komt er pas een regeling om negatieve effecten te verzachten bij de invoering van het nieuwe loongebouw?
Het huidige loongebouw stamt uit de tijd dat er sprake was van een pensioenstelsel in de vorm van een eindloonregeling. Dat betekent dat mensen aan het begin van hun loopbaan vaak een wat lager loon hebben en aan het eind grotere stappen omhoog maken. Dat is voor een eindloonregeling gunstig maar voor een middelloonregeling niet. Voor een middelloonregeling is het beter om het loon gelijkmatiger over de loopbaan te verdelen. Met een dergelijk loongebouw haalt de opbouw van een middelloonregeling als er genoeg tijd overheen gaat de opbouw van een eindloonregeling sneller in dan met het huidige loongebouw het geval is. Vaststellen of en hoe groot de eventuele negatieve effecten voor sommige militairen echt zouden kunnen zijn kan pas als er een nieuw loongebouw is uitgewerkt en wordt ingevoerd. En dan kunnen we pas een regeling treffen om eventuele pensioenschade te verzachten.

10. Wat wordt er bedoeld als men zegt: de opbouw van een middelloonregeling kan de opbouw van een eindloonregeling inhalen als er genoeg tijd overheen gaat?
Bij een eindloonregeling is vooral het moment waarop je het hoogste loon krijgt (laatste loonsverhoging of promotie) van belang voor de hoogte van je pensioen. Bij de middelloonregeling bouw je over een groter deel van je inkomen pensioen op en heeft ook nog een hoger opbouw percentage. Hoe verder de laatste promotie van de datum van het leeftijdsontslag ligt, hoe groter de kans dat de opbouwsystematiek van de middelloonregeling er voor zorgt dat het resultaat van de eindloonregeling wordt ingehaald. Daarbij geldt dat kleine loonstappen door de middelloonsystematiek snel worden ingehaald. Grote loonstappen zoals bij de ‘max-max stap’en in de bevorderingen bij hogere rangen zullen meer tijd kosten. Tijd die sommigen niet meer zullen hebben voor zij de dienst verlaten.

MEER OF MINDER PENSIOENPREMIE / NETTO LOON

11. Wat heeft de nieuwe militaire middelloonregeling voor gevolgen voor mijn loon in januari 2019?
Door een lagere franchise en een hoger opbouwpercentage wordt er voor de meeste militairen meer pensioen opgebouwd. Dan zou je denken dat ook je pensioenpremie enorm zou gaan stijgen. Dat is niet het geval. Door de eigenschappen van deze Defensie specifieke pensioenregeling en de deelnemers aan de regeling wordt de premie lager. De exacte hoogte van de pensioenpremie weten we pas eind dit jaar omdat het ABP dan de premies pas vaststelt. De minister en bonden hebben daar geen invloed op. De prognoses laten zien dat de pensioenpremie voor de militaire middelloonregeling veel lager zal zijn dan die voor de eindloonregeling. Al met al zullen de meeste militairen vanaf januari door de nieuwe pensioenregeling minder pensioenpremie hoeven te betalen, waardoor het netto basisloon in januari 2019 stijgt.

12. Gaat iedereen er door de nieuwe pensioenregeling in januari 2019 met zijn netto loon op vooruit?
Nee, vooral voor de militairen in de rangen tot sergeant/wachtmeester is dat niet altijd het geval. Zij bouwden in de militaire eindloonregeling weinig tot vrijwel geen pensioen op en betaalden dus ook minder pensioenpremie. In de militaire middelloonregeling gaan zij (vooral door de lagere franchise) een veel beter pensioen opbouwen. Hierdoor zal voor hen de pensioenpremie stijgen.
In het onderhandelaarsresultaat is afgesproken dat Defensie de inkomensachteruitgang voor deze militairen voor het basisloon volledig compenseert. Niemand gaat daardoor negatieve effecten door de aanpassing van de pensioenpremie op de loonstrook zien.

13. Kan iemand er ondanks de bovengenoemde compensatie in januari 2019 toch nog in loon op achteruitgaan?
Naast eventuele veranderingen in loon en pensioenpremie worden er ieder jaar in januari ook altijd alle nieuwe belastingregels doorgevoerd als gevolg van kabinetsbeleid. Die belastingwijzigingen gelden dan voor alle Nederlanders en daar hebben we aan de overlegtafel met Defensie geen invloed op. Zover nu bekend gaat het lage BTW tarief op 1 januari 2019 met 3% omhoog. Dit hogere BTW tarief zal echter gecompenseerd worden door aanpassingen van de inkomstenbelasting in 2019.

14. Er worden veel extra toelagen pensioengevend, Als ik veel toelagen in een maand heb, kan mijn salaris dan toch niet minder worden?
Over de extra toelagen die pensioengevend worden ga je pensioenpremie betalen. Buiten de toelagen die verhoogd worden ga je daar dus iets minder voor ontvangen omdat een klein deel naar je pensioen gaat. Je ontvangt vaak toelagen in een bepaalde maand of periode. De pensioenpremie wordt tot 2023 echter per jaar berekend. Dat betekent dat je pas het volgende jaar de premie over die toelagen zou moeten gaan betalen. Dat zou dat op dat moment een negatief effect op je salaris kunnen hebben. Daarom is in dit akkoord afgesproken dat er toch door Defensie maandelijks al de benodigde premie voor die desbetreffende toelagen zal worden ingehouden. Die wordt dan later door Defensie met het ABP verrekend en zijn de effecten daarvan op je loonstrook minimaal.

15. Wat zou het effect op het loon zijn als de eindloonregeling in 2019 in stand zou blijven?
Als de eindloonregeling in 2019 in stand zou blijven moet er in 2019 een nog forsere pensioenpremie betaald worden. Het ABP moet de pensioenpremies voor 2019 nog vaststellen maar de verwachting is dat de totale pensioenpremie voor de eindloonregeling op 1 januari 2019 weer met een aantal procenten stijgt. Door de koppelafspraak zal een relatief groter deel van die premie voor rekening van de militairen komen. Dat betekent dat de meeste militairen door het in stand houden van de eindloonregeling op 1 januari 2019 een flink lager netto inkomen zouden hebben dan wanneer de nieuwe pensioenregeling wordt ingevoerd.

GEVOLGEN VOOR (NADERENDE) UGM

16. Ik ben al met UGM. Ga ik dan ook over naar de middelloonregeling?
Ja, als dit onderhandelaarsresultaat wordt goedgekeurd dan gaan naast alle actieve militairen ook de gewezen militairen met UGM per 1 januari 2019 over naar de nieuwe middelloonregeling. Voor de huidige UGM’ers en de militairen die voor 1 april 2019 met UGM gaan, gelden in de nieuwe regeling de oude franchise’s, een hoger opbouwpercentage en een lagere premie. Die gaan er in de nieuwe regeling daardoor vooruit op huidig en uitgesteld inkomen.

17. Ga ik er als UGM’er op achteruit door de nieuwe pensioenregeling? En als ik voor 1 april 2019 met UGM ga?
Nee, als je al met UGM bent of voor 1 april 2019 met UGM gaat, ga je er niet op achteruit. Voor jou blijven de oude franchise’s van 19.450 euro gelden, maar gaat de pensioenopbouw omhoog naar 1,875% (nu in de eindloonregeling 1,657%) Daardoor ga je tijdens je UGM-periode wat meer pensioen opbouwen dan in de eindloonregeling het geval was. Daarnaast gaat ook voor de UGM’ers de pensioenpremie omlaag ten opzichte van die van de eindloonregeling. Dat heeft ook voor de UGM-er een positief effect op het inkomen.

18. Wat betekent de nieuwe pensioenregeling voor mij als ik na 1 april 2019 met UGM ga?
Je valt dan volledig onder de nieuwe pensioenregeling. Ook in die nieuwe pensioenregeling blijft de opbouw tijdens de UGM-periode 50%. Door de lagere franchise’s en het hogere opbouwpercentage ga je tijdens je UGM-periode meer pensioen opbouwen dan nu onder de eindloonregeling het geval is.

KOPPELAFSPRAAK

19. Is er in de nieuwe pensioenregeling nog sprake van een koppelafspraak zoals bij de eindloonregeling?
Nee, in de nieuwe pensioenregeling is geen sprake meer van de zogenaamde “koppelafspraak” die voor de eindloonregeling geldt. Daardoor zal er in de nieuwe regeling geen sprake meer zijn van premie-opslagen die veroorzaakt worden door de aparte pensioenregeling die militairen ten opzichte van andere overheidssectoren hebben.

20. Wat houd die koppelafspraak voor de eindloonregeling eigenlijk in?
Die afspraak zorgt er voor dat bij een premiewijziging voor het militaire ouderdomspensioen, het deel aan pensioenpremie die de werkgever betaalt relatief niet meer kan stijgen dan bij de overige werkgevers binnen de Rijksoverheid het geval is.

Het deel dat de pensioenpremie voor de eindloonregeling relatief meer stijgt dan bij de overheidswerkgevers binnen de Rijksoverheid het geval is, komt door die afspraak in de vorm van een opslag op de pensioenpremie voor rekening van de militairen.

21. Is het niet verstandig om de nieuwe pensioenregeling uit te stellen als er nog vragen zijn rondom de premieopslag door de koppelafspraak?
Militairen hebben door diverse omstandigheden (waaronder de koppelafspraak) de laatste jaren vaak forse premiestijgingen moeten betalen om hun pensioen in de eindloonregeling nog enigszins op niveau te kunnen houden. Dat zorgde regelmatig voor een flinke min op de loonstrook van militairen in januari. Het is daarom verstandig snel over te gaan naar de nieuwe middelloonregeling. Dan wordt de pensioenpremie lager en hebben we geen last meer de koppelafspraak. Het probleem wordt dan in ieder geval niet groter en eventuele aanspraken uit het verleden met betrekking tot de koppelafspraak vervallen daardoor niet.

DUBBELTELLING

22. Komt de dubbeltelling van de pensioengeldige tijd bij uitzending terug in de nieuwe pensioenregeling?
Nee, de huidige constructie uit de eindloonregeling komt niet meer terug in de nieuwe pensioenregeling. Daar is onvoldoende fiscale ruimte voor. Daarom is er een alternatief afgesproken in dit onderhandelaarsresultaat, die bestaat uit twee delen:

1) De VVHO-toelage gaat in de nieuwe pensioenregeling voor 50% meetellen in je pensioenopbouw. Dat werkt direct en positief door in je pensioenopbouw. Daar heb je ook voordeel bij als je niet je hele loopbaan bij Defensie blijft. En daar hoef je geen VVHO-toelage voor in te leveren, want de werkgever betaalt deze pensioenpremie.

2) Je pensioenopbouw tijdens inverdientijd (opgebouwd vanaf 1 januari 2019) wordt verhoogd van 50% naar 100%. Stel: Je kan eerder met UGM kan omdat je na 1 januari 2019 twee jaar inverdientijd hebt opgespaard. Over die twee jaren extra UGM bouw je dan geen 50% pensioen op, maar 100%. Ook deze premie voor die extra opbouw wordt betaald door de werkgever.

23. Ik heb de afgelopen jaren door uitzendingen al dubbeltellende pensioentijd opgebouwd. Vervallen die straks?
Nee, de dubbeltellende pensioentijd die je al hebt opgebouwd onder de eindloonregeling maakt deel uit van jouw pensioenopbouw. Bij de overgang naar de nieuwe pensioenregeling neem je die dus gewoon mee. Zie ook vraag vier.

24. Waarom gaat de 100% pensioenopbouw alleen gelden voor inverdientijd vanaf 1 januari 2019? Raak ik mijn inverdientijd van voor die datum kwijt?
Nee, die raak je niet kwijt. Voor die eerdere inverdientijd door uitzendingen heb je dubbele pensioentijd gekregen onder de eindloonregeling. Die neem je straks mee naar de middelloonregeling. De inverdientijd zelf kun je ook nog steeds opnemen. Alleen wordt de pensioenopbouw over de ‘oude’ inverdientijd niet verhoogd naar 100%.
Die 100% opbouw geldt alleen voor inverdientijd vanaf 1 januari 2019.